Sigortacılar Suistimallere Karşı Daha Güçlü
ÖZKAN KAYA
EĞİTİMCİ / SİGORTA EKSPERİ
Sektörde artan hasar maliyetlerinin teknik karlılığa olumsuz olarak yansıması sonucu, son yıllarda poliçe fiyatlarının artması kaçınılmaz oldu.
Yirmi beş yılı aşan sigortacılık iş hayatımda en çok mücadele ettiğimiz konuların başında suistimal hasarları önleme ve azaltma eylemleri gelir. Bu mücadeleyi yaparken sigorta bilincinin artması için önce eğitim diyerek bu yola girdik. Oto sigortalarının yoğun olduğu ülkemizde her sigorta şirketi her an suistimal hasarlar ile karşılaşabiliyor. Sigorta şirketleri bu suistimal hasarları için hasar lojistik örgütleri ve sigorta eksperleri aracılığıyla yıllarca bireysel olarak mücadele etmek zorunda kaldı. Ülkemizde suistimal hasar olasılığının yüzde 20 civarında olduğu tahmin ediliyor. Maddi hasarlı trafik kazalarında Anlaşmalı Kaza Tutanağı uygulamasının 1 Nisan 2008 tarihinde başlamasından sonra suistimal hasar olasılığının arttığı tahmin ediliyor. Suistimal hasarlar özellikle trafik sigortası hasar dosyalarında daha sık görülüyor. Son yıllarda trafik sigorta poliçe adetleri yıllık ortalama yüzde 2 artarken trafik hasar dosya sayılarının da ortalama yüzde 10 arttığı dikkat çekiyor. Abartılmış hasar faturaları, gerçek olmayan hasar senaryoları, sahte kaza ve yaralanma yolsuzlukları gibi birçok suistimallere karşı mücadele eden sigorta şirketleri, maddi kayıpların yanında ayrıca şüpheli hasarları incelemek için önemli zaman da kaybediyor. Bu durumun hasar ödeme sürelerine kısmen yansıdığını ifade edebilirim. Son yıllarda suistimal hasarların artması sonucu sigorta şirketlerinin hasar maliyetlerinin yükseldiği ve birçok şirketin oto branşında teknik olarak zarar ettiği gözleniyor. Sektörde artan hasar maliyetlerinin teknik karlılığa olumsuz olarak yansıması sonucu, son yıllarda poliçe fiyatlarının artması kaçınılmaz oldu. Bu durumun iyi niyetli sigortalıları daha fazla prim ödemelerine neden olmasından dolayı, bu kişi ve kurumların mağdur olduklarını ifade edebilirim. Sektördeki bu olumsuz tablonun çözümlenmesi için Türkiye Sigorta Birliği (TSB) ile Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü 2010 yılında yeni bir projeyi başlattı.
Yeni uygulamalar başladı
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’na dayanılarak 01.06.201 tarihinde Yanlış Sigorta Uygulamalarının Tespiti, Bildirimi, Kaydı ve Bu Uygulamalarla Mücadele Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik yayınlandı. Sigorta sektöründe suistimal şüphesi bulunan ve suistimal yaptığı kesinleşen kişi ve kuruluşlara sigorta teminatı verilmemesi veya yasal diğer önlemlerin alınabilmesi amacıyla, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) bünyesinde Sigorta Suistimalleri Bilgi Sistemi (SİSBİS) kuruldu. Yeni yönetmelik ile sigorta şirketleri, belirledikleri suistimalleri, şüpheli kişi ve kurumları bu veri tabanına girmeleri ve SBM’nin de bu veri tabanını (Kara Liste) sigorta şirketleri ile paylaşması zorunlu hale geldi. Ayrıca yasal unsurların oluşması halinde sigorta suistimallerinin Türk Ceza Kanunu'nun "Nitelikli Dolandırıcılık" başlıklı 158'inci maddesi kapsamında suç sayılması sigorta sektörüne önemli bir destek sağladı. Bu yasal düzenlemeler ile birlikte sigorta şirketlerinin suistimal hasarlar ile mücadele konusunda işbirliği içine girdiği gözleniyor. Sektörde suistimallerle mücadelede yeni bir dönemin başlaması ile birlikte, sigorta şirketlerinin poliçe şartları gereği ödenmemesi gereken bir hasarın ödenmesini sağlamak için sigorta şirketlerine bilerek yanlış bilgi verilmesi, önemli bir hususun gizlenmesi veya sigorta süresi içerisinde kasıtlı olarak bir hasara sebep olunması ya da hasar miktarının olduğundan fazla gösterilmesi gibi haksız kazanç sağlayan olaylar SİSBİS veri tabanı yardımıyla daha sistemli olarak mercek altına alınmaya başlandı. Sigorta sistemi karşılıklı güvene ve azami iyi niyete dayalı bir sistemdir. Bu sistemin içerisinde gerek organize olarak gerekse organize olmadan bireysel olarak bir takım suistimaller yaşanıyor. Fraud olarak tanımladığımız suistimalleri oto sigortalarında daha sık görüyoruz.
TSB’nin yürüttüğü sigorta suistimalleri ile mücadele projesinin 2015 yılı içinde daha işlevsel olarak uygulanacağı ve bu konuda Sigorta Sahteciliğini Engelleme Bürosunun kurulacağı öğrenildi.
SBM’de toplanan sigorta sektörü verileri, belirlenen skorlarla karşılaştırılacak ve saptanan suistimal olasılıkları sigorta şirketlerine günlük olarak raporlanacak. Bu yeni uygulama ile sigorta sektöründe suistimal yaparak haksız kazançlar sağlayan kişiler, şirketler, sigortalılar, aracılar, onarım servisleri ve sektör çalışanlarını adli cezalar ve önemli yaptırımlar beklediği konusunu özellikle vurgulamak isterim. Ayrıca sektörde belirlenecek organize suç örgütlerinin bu yeni kurum tarafından Cumhuriyet savcılıklarına suç duyurusunda bulunacağı öğrenildi.Sigorta şirketleri sigorta suistimallerini yargıya taşımaya başlamasından dolayı, vatandaşlarımızın küçük menfaatler uğruna kara listeye girmemeleri için daha dikkatli olmaları ve karşı tarafın veya 3.ncü şahısların ısrar ve tekliflerini kabul etmemeleri önem arz ediyor.
Bu tür suistimal olaylara tanık olan vatandaşlarımızın konuyu önemseyerek SBM’nin internet sitesinden SİSBİS’e bildirim yapmalarını öneriyorum. Bu tür duyarlı yaklaşımların ülkemizde sigorta bilincinin gelişmesine ve sigortacılık sektörüne olan güvenin artmasına önemli katkı sağlayacağı inancım ile kazasız, sağlıklı ve mutlu günler dilerim.
